Merinos, İspanya’da geliştirilen beyaz ve ince yapağılı koyun soyu. Kökenlerinin Kuzey Afrika’dan İspanya’ya Araplar tarafından getirilen koyunlara dayandığı sanılan bu soy ortaçağ boyunca tercih edilen koyun türlerindendir.
Özellikle yapağısı için beslenilen hayvanlar listesine üst sıralardan listeye girmeye hak kazanan Merinos Koyun Irkı birçok ülkenin kendi şartlarına göre, değişik yapılarda ortaya çıkmaktadır.
Alman Et Merinos Koyunu, Avustralya Merinos Koyunu, İspanyol Merinosu, Rus Merinos Koyunu, Prekos Merinos Koyunu ve Türk Merinos Koyunu gibi birçok ülke ve bölgeye göre Merinos Koyun Irkı çeşitlendirilmektedir.
Yapağıları ile ün salan Merinos Koyun Irkı aslında bir yönde de etçil özellikleri ile ön plana çıkmaktadırlar. Genellikle Yün Kalitesi sebebiyle yetiştirilen Merinosa Koyunu Almanya gibi ülkelerde Et Koyunu olarak da yetiştirilmektedirler.
Ilıman ve Yağışlı iklimi sevmeyen Merinos Koyunu için ideal ortam Step bitki örtüsü ile kaplı olan bölgelerdir. Bu tarz bölgelerde Merinos Koyun Irkı daha hızlı büyür ve gelişir.
Merinos Koyun Irkı ülkemize ilk olarak 1843 yılında İspanya’dan ithal edilmiştir. İspanyol Tarak Yapağısı Merinosu ülkemizde Bursa Mikaliç Çiftliğinde (Karacabey Harası) yetiştirilmeye başlanmış ve zaman içerisinde bu ırkın sayısı 80.000 – 90.000 civarına ulaşmıştır.
Cumhuriyet döneminden sonra 1928 yılında Macar Merinos Koyunu ve 1934 yılında da Alman Et Merinosu ülkemize ithal edilerek melezleme ve yetiştirilme işlemlerinde kullanılmış ve Türk Merinos Koyun Irkının temelleri atılmıştır.
Merinos; iyi kalitede ve fazla miktarda yapağı veren bir koyun ırkıdır. Dünyada farklı Merinos tipleri mevcuttur. Yapağıları ile ün yapmış olmalarına rağmen, bunların çoğunda et verimleri yapağı verimleri seviyesinde gelir sağlar. Yerli koyunlarımızın ıslahında sadece Alman Yapağı-Et Merinosu kullanılmış, Güney Marmara Bölgesinde yerli kıvırcık koyunları ve Orta Anadolu Bölgesinde Akkaraman koyunları ile melezlenmesi ve melezlere seleksiyon uygulanarak kendi aralarında yetiştirilmeleri ile Karacabey Merinosu ve Anadolu Merinosu adı verilen iki merinos tipi ortaya çıkmıştır.
Alman Yapağı-Et Merinosu ile yapılan melezleme çalışmaları Doğu Anadolu bölgesinde de Morkaraman koyunları üzerinde denenmiştir. Bu çalışmada, Alman Yapağı-Et Merinosu’nun Türkiye’ye girişi itibari ile bölgeler bazında yapılan melezleme çalışmaları doğrultusunda yerli koyun ırklarımızda özellikle yapağı verimi bakımından sağladığı gelişmeler açıklanmaya çalışılmıştır.
MERİNOS KOYUNU VE ÖZELLİKLERİ
Merinos koyunu’nun Yapağısı ince, bir örnek, parlak, yumuşak ve hakiki yapağı liflerinden oluşur. Morfolojik görünüşü bakımından; sırtı düz, bedeni dolgun, göğsü geniş ve derin’dir. Et tipi merinoslarda görünüş bakımından alınları tüylü ve hafif kaküllüdür. Dişilerinde boynuz yoktur, koçları ise çoğunlukla boynuzludur. Renkleri beyazdır.
Merinos yetiştiriciliğinde döl verimi, et verimi ve büyüme hızı özelliklerine önem verilerek, bu özellikler oldukça geliştirilmiş : zamanla Et – Yapağı ve Et merinosu yetiştiriciliğine geçilmiş ve böylece yeni tip merinoslarda vücut irileşmiş (50-75 kg), yapağı verimi dişilerde 4-5 kg ve erkeklerde 7 kg, lüle uzunluğu 7-10 cm, yapağı kalitesi AA-AB-B, Damızlıkta kullanma yaşı 12-18 ay düzeyine gelmiştir.
Yapağı sortimanı Alman Yapağı – Et Merinosunda 56-60’s dır. Bakım ve besleme koşularının yeterli olduğu hallerde yılın her mevsiminde kızgınlık gösterebilmektedir. İkizlik oranı % 40-50 arasındadır.
Merinos koyunu’nun süt verimi az olup ancak yavrularına yetmektedir. Bu nedenle pek sağılmazlar. Bunlara ek olarak Senede bir defa kırkılırlar. Ayrıca kireç istekleri çok fazladır.Süt veriminin az olması ve yapağı veriminin yüksek olması nedeniyle yapağı yönlü melezlemelerde kullanılmaktadırlar.
